We worden dagelijks blootgesteld aan hormoonverstorende stoffen. Dit zijn chemische stoffen die zich bevinden in spullen die we elke dag gebruiken, van make-up tot eten, en ze kunnen onze hormoonbalans behoorlijk in de war brengen. Laten we eens in de eenvoudige details duiken: wat ze zijn, waar we ze vinden en hoe we ze zoveel mogelijk kunnen vermijden.

Wat zijn hormoonverstorende stoffen?

Hormoonverstoorders, in het engels endocrine disrupting chemicals (EDCs) genoemd, zijn een groep toxines die de functie van het hele endocriene systeem verstoren. Normaal gesproken geeft ons endocriene systeem hormonen (chemische boodschappers) af die het lichaam signaleren wat het moet doen. Chemische stoffen van buitenaf die ons lichaam binnendringen, hebben het vermogen om onze natuurlijke hormonen na te bootsen en hormoonreceptoren te blokkeren of te binden. Ze verstoren het vermogen van het lichaam om goed te functioneren en de hormonale balans te behouden. Dit kan aanzienlijke negatieve effecten hebben op hormoon gevoelige organen zoals de baarmoeder en de borst, evenals op het immuunsysteem en neurologische systeem en de menselijke ontwikkeling.

Hormoonverstoorders veroorzaken problemen via 3 mogelijke mechanismen:
1. Ze bootsen natuurlijk voorkomende hormonen, zoals oestrogeen, na of bootsen ze gedeeltelijk na, wat leidt tot oestrogeendominantie.
2. Ze blokkeren natuurlijke hormonen van het binden aan cellen waaraan ze zich zouden moeten binden.
3. Ze verstoren de manier waarop natuurlijke hormonen of hun receptoren worden gemaakt of gecontroleerd.

Gezondheidsrisico’s

Hormoonverstoorders hebben meestal invloed op de geslachtshormonen. Deze verstoorders in geslachtshormonen kunnen onvruchtbaarheid, auto-immuunziekten, PMS en PCOS bij vrouwen, prostaatkanker bij mannen en obesitas veroorzaken. Ze kunnen ook seksuele ontwikkelingsstoornissen, ontwikkelingsvertragingen en leerstoornissen veroorzaken bij foetussen, baby’s en jonge kinderen.

In de schildklier kunnen hormoonverstoorders hypothyreoïdie veroorzaken, een aandoening waarbij de schildklier te weinig schildklierhormoon produceert, waardoor je een traag werkende schildklier krijgt. Ftalaten zijn een hormoonverstoorder die hierop een uitzondering vormt, omdat ze hyperthyreoïdie veroorzaken, een aandoening waarbij de schildklier te veel schildklierhormoon produceert, waardoor je een overactieve schildklier krijgt. Sommige kunnen ook schildklierkanker veroorzaken. Verstoring van de schildklierfunctie in de vroege ontwikkeling kan de oorzaak zijn van abnormale seksuele ontwikkeling bij zowel mannen als vrouwen en het kan ook het leervermogen en de vroege motorische ontwikkeling beïnvloeden.

Een groot probleem met hormoonverstoorders is tegenwoordig de zwangerschap. Als de moeder eraan wordt blootgesteld, kan de foetus worden aangetast. Aanzienlijke blootstelling in de baarmoeder, in de baby tijd en in de vroege kindertijd kan blijvende effecten hebben op het geboortegewicht, de seksuele ontwikkeling, de ontwikkeling van het immuunsysteem en het mentale vermogen.

Xeno-oestrogenen

Xeno-oestrogenen zijn een subcategorie van EDC’s die de hormonale balans kunnen beïnvloeden. Deze chemische stoffen werken als oestrogeen (het vrouwelijke geslachtshormoon) bedriegers in het lichaam, wat leidt tot een toename van de totale hoeveelheid oestrogeen, ook wel oestrogeendominantie genoemd. Xeno-oestrogenen worden opgeslagen in onze vetcellen en worden in verband gebracht met veel aandoeningen, waaronder PMS, onvruchtbaarheid, endometriose, vroegtijdige puberteit, borstkanker, miskramen en obesitas.

Veelvoorkomende bronnen en het verminderen van blootstelling

Het is essentieel om te begrijpen waar hormoonverstoorders zich verbergen in de dagelijkse producten die we gebruiken, als het gaat om het minimaliseren van blootstelling. Hier is een lijst met veelvoorkomende bronnen en tips om blootstelling te verminderen:

1. Persoonlijke verzorgingsproducten
Veel huidverzorgings- en make-upproducten bevatten onder andere parabenen en synthetische geuren, die als hormoonverstoorders werken. Het is eigenlijk erger om schadelijke producten op onze huid te smeren dan om ze te eten. Onze huid is ons grootste orgaan en deze producten worden snel opgenomen en omzeilen ook het ontgiftingssysteem van de lever. Veel persoonlijke verzorgingsproducten bevatten ingrediënten die de opname verbeteren of versnellen, wat het probleem verder verergert. De ergste chemische ”gif”stoffen in persoonlijke verzorgingsproducten zijn parabenen, ftalaten, tolueen, parfums, kunstmatige kleurstoffen, antibacteriële middelen, natriumlaurylsulfaten en polyethyleenglycol. Controleer de etiketten van jouw persoonlijke verzorgingsproducten en kies voor gifvrije producten die deze hormoonverstoorders niet bevatten.

2. Plastic
Voornamelijk bisfenol A (BPA) en ftalaten zijn chemische stoffen die vaak worden aangetroffen in plastic flessen, tupperware en snijplanken en die in voedsel en dranken kunnen lekken. Plastic is een bekend xeno-oestrogeen dat je zoveel mogelijk wilt vermijden. Kies voor glazen bakjes, roestvrijstalen flessen en houten snijplanken om blootstelling te verminderen.

3. Vrouwelijke verzorgingsproducten
De vagina en vulva hebben zeer dun weefsel en een rijke bloedtoevoer, waardoor stoffen snel in het systeem kunnen worden opgenomen. Tampons in het bijzonder staan ​​langdurig in direct contact met de wanden van de vagina. Veel tampons en maandverband bevatten parfum, met pesticiden doordrenkt katoen, agressieve stoffen, plastic, kunstmatige kleurstoffen en bleekmiddelen en zelfs op aardolie gebaseerde schuimen. Het bleekmiddel dat wordt gebruikt om deze producten wit te maken, chloordioxide, laat een giftig bijproduct achter dat dioxine wordt genoemd. Dit is een hormoonverstoorder die in verband wordt gebracht met een verhoogd risico op kanker. Kies voor biologische, chloorvrije en ongebleekte opties in vrouwelijke verzorgingsproducten.

4. Voeding
Pesticiden die op fruit en groenten worden gespoten, evenals hormonen en antibiotica in conventionele vlees- en zuivelproducten, zijn veelvoorkomende hormoonverstoorders. Kies voor biologische en lokale fruit- en groentesoorten en biologisch, met gras gevoerd en hormoonvrij vlees en zuivel om blootstelling te verminderen.

5. Schoonmaakproducten
Veel van de ingrediënten in deze producten zijn hormoonverstoorders. De belangrijkste chemische producten waar je op kunt letten bij schoonmaakproducten zijn chloor, ammoniak (in combinatie met chloor ontstaat een dodelijk gas), glycolethers, triclosan en andere antibacteriële toevoegingen, geurstoffen zoals ftalaten en styreen, producten op basis van aardolie die als xeno-oestrogenen werken. Kies voor giftige/chemicaliënvrije alternatieven die deze hormoonverstoorders niet bevatten.

6. Keukenproducten
Antiaanbakpannen en producten zoals aluminiumfolie bevatten vaak per- en polyfluoroalkylstoffen (PFAS), een hormoonverstoorder. Kies roestvrijstalen of gietijzeren kookgerei als veiligere alternatieven.

7. Geurige/geparfumeerde producten
Veel luchtverfrissers, geurkaarsen en andere geparfumeerde producten bevatten synthetische geuren die als hormoonverstoorders kunnen werken. Kies voor geurvrije producten of gebruik essentiële oliën voor een natuurlijke geur.

Door je bewust te zijn van deze bronnen en weloverwogen keuzes te maken, kun je jouw blootstelling aan hormoonverstoorders aanzienlijk verminderen en een gezondere levensstijl bevorderen. Controleer productetiketten en zoek alternatieven om bewuste keuzes te maken voor jouw hormonen en algehele gezondheid.